Όλα όσα ορίζει η ισχύουσα νομοθεσία για τα Ικριώματα

Σε αυτό το άρθρο, συγκεντρώσαμε όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για την ισχύουσα νομοθεσία όσον αφορά στα διάφορα είδη ικριωμάτων και την ασφαλή και νόμιμη χρήση τους.

Τα είδη των ικριωμάτων

Ανάλογα με τη φύση του έργου, τα διαθέσιμα είδη ικριώματων είναι:

1. Τα σταθερά ικριώματα: κατασκευές από μέταλλο ή ξύλο, που εξυπηρετούν την εκτέλεση των εργασιών σε διάφορα ύψη. Τα σταθερά ικριώματα είναι ανθεκτικά στη θράυση και δεν κινδυνεύουν να μεταχηματιστούν ή να υποστούν κραδασμούς δεδομένου ότι, απαγορεύεται η τοποθέτηση υλικών σε αυτά (εκτός των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν άμεσα στις εργασίες).
2. Κινητά ικριώματα: καβαλέτα κατασκευασμένααπό μέταλλο ή ξύλο, ύψους 1 έως το πολύ 2 μέτρων, που περιλαμβάνουν δάπεδο εργασίας πλάτους τουλάχιστον 60 εκατοστών.
3. Κινητά μεταλλικά ικριώματα υπό τη μορφή πύργων: ανθεκτικές μεταλλικές σωληνωτές κατασκευές με ύψος όχι ανώτερο από το τριπλασίου του μήκους της μικρότερης πλευράς της βάσης τους.
4. Αναρτημένα ικριώματα: κινητά δάπεδα, κλωβοί, κάλαθοι και άλλα παρόμοια μέσα, κατασκευασμένα από ανθεκτικά υλικά, που αναρτώνται με κατάλληλο τρόπο σε σταθερά σημεία. Τα αναρτημένα ικριώματα χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η χρήση των άλλων ειδών και πάντα υπό την επίβλεψη κάποιου μηχανικού ή άλλου νομικά υπεύθυνου προσώπου.

Η χρήση των ικριωμάτων

Η χρήση των ικριωμάτων στις οικοδομικές εργασίες περιλαμβάνει τους παρακάτω όρους και περιορισμούς που εξαρτώνται από το ύψος τους ή το δάπεδο του ορόφου της εκάστοτε οικοδομής:

1. Σε εξωτερικές εργασίες ύψους άνω των 4 μέτρων από το έδαφος χρησιμοποιούνται σταθερά ικριώματα. Στις περιπτώσεις που το δάπεδο εργασίας δεν υπερβαίνει τα 5 μέτρα, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν και κινητά μεταλλικά ικριώματα σε μορφή πύργων.
2. Σε εξωτερικές και εσωτερικές εργασίες, εκτός των εργασιών σε εξώστες, ύψους κάτω των 3,50 μέτρων μπορούν να χρησιμοποιηθούν κινητά ικριώματα.
3. Σε εσωτερικές εργασίες ύψους άνω των 3,5 μέτρων, χρησιμοποιούνται σταθερά ικριώματα. Στις περιπτώσεις που το ύψος δεν υπερβαίνει τα 12 μέτρα, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν και κινητά μεταλλικά ικριώματα σε μορφή πύργων.
4. Πριν την έναρξη και εκτέλεση των εργασιών που πραγματοποιούνται σε σταθερά ικριώματα, πρέπει να χορηγείται διπλή βεβαίωση τόσο από τον υπεύθυνο μηχανικό που επιβλέπει το έργο όσο και από τον κατασκευαστή του έργου. Στη βεβαίωση πρέπει να δηλώνεται η συμφωνία τήρησης όλων των προβλεπόμενων όρων εγκατάστασης των ικριωμάτων. Η μία βεβαίωση υποβάλλεται στο κοντινό Τμήμα ή Γραφείο Επιθεωρήσεως Εργασίας, ή, εάν αυτό δεν υπάρχει, στις αρμόδιες αστυνομικές αρχές. Η δεύτερη βεβαίωση, αφού θεωρηθεί, τηρείται στον τόπο εργασίας.
5. Απαγορεύεται η χρήση ξύλινων εξωτερικών ικριωμάτων σε οικοδομές με πάνω από 3 ορόφους και ύψους άνω των 10 μέτρων. Στις περιπτώσεις υψηλότερων οικοδομών, χρησιμοποιούνται μόνο μεταλλικά ικριώματα.
6. Απαγορεύεται η μερική αποσυναρμολόγηση των ικριωμάτων. Τα ικριώματα πρέπει να παραμένουν στην αρχική τους σύνθεση έως την ολοκλήρωση των εργασιών για τις οποίες κατασκευάστηκαν.

Τι ισχύει για τους ορθοστάτες

Τα σταθερά ικριώματα αποτελούνται:

α) είτε από μια σειρά ορθοστατών, εφ’όσον η απόσταση των σημείων έδρασης της κάθε κάθετης δοκού δεν υπερβαίνει το 1 μέτρο και 30 εκατοστά,
β) είτε από δύο ή περισσότερες σειρές ορθοστατών, εάν η απόσταση είναι μεγαλύτερη. Οι σειρές ορθοστατών πρέπει να τοποθετούνται με τρόπο ώστε οι διαδοχικές αποστάσεις των σημείων έδρασης των κάθετων δοκών να μην υπερβαίνουν το 1 μέτρο και 30 εκατοστά.

Για την κατασκευή και σύνδεση των ορθοστατών ισχύουν οι παρακάτω όροι:

1. Οι ορθοστάτες κατασκευάζονται από υγιές ξύλο, μακρών ινών, τετραγωνικής τομής. Απαγορεύεται η χρήση τετμημένων κατά μήκος δοκών.
2. Η κάθετη σύνδεση των ορθοστατών γίνεται μέσω πλευρικής επαφής μήκους 75 εκατοστών και ενισχύεται από αναβολέα (τάκο) μήκους τουλάχιστον 50 εκατοστών και τομής ίσης ή μεγαλύτερης από τον ψηλότερο υφιστάμενο ορθοστάτη.
3. Οι τομές των ορθοστατών, σε συνάρτηση με το ύψος και τον αριθμό τους, πρέπει να είναι σύμφωνοι με τις παρακάτω διαστάσεις:

Για συνολικό ύψος 6 μέτρα, οι διαστάσεις τομής του πρώτου και δεύτερου ορθοστάτη πρέπει να είναι 0,08×0,08 μέτρα.

Για συνολικό ύψος 10 μέτρα, οι διαστάσεις τομής του πρώτου ορθοστάτη πρέπει να είναι 0,10×0,10 μέτρα και του δεύτερου 0,08×0,08 μέτρα.

4. Η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών ορθοστατών μπορεί να είναι μέχρι 3,5 μέτρα. Η απόσταση μεταξύ των κατακορύφων επιπέδων των όψεων της οικοδομής και εσωτερικής σειράς ορθοστατών πρέπει να μην υπερβαίνει τα 30 εκατοστά, ενώ της εξωτερικής σειράς το 1 μέτρο και 30 εκατοστά.

5. Οι ορθοστάτες έχουν ελαφριά κλίση προς το μέρος της οικοδομής και στερεώνονται σε βάσεις αποτελούμενες από μαδέρια με τρόπο ώστε να είναι αδύνατο να γλιστρήσουν.

6. Οι ορθοστάτες επεκτείνονται τουλάχιστον κατά 1 μέτρο πάνω από το τελευταίο δαπέδο εργασίας.

Τα Δάπεδα των ικριωμάτων

Τα δάπεδα των ικριωμάτων πρέπει να πληρούν τους παρακάτω όρους:

1. Πρέπει να αποτελούνται από τουλάχιστον 3 μαδέρια ελάχιστου πάχους 5 εκατοστών και συνολικού πλάτους τουλάχιστον 60 εκατοστών.
2. Απαγορεύεται η χρήση δύο ή περισσότερων διαδοχικών σειρών σανίδων στην κατασκευή δαπέδων ικριωμάτων.
3. Τα μαδέρια του δαπέδου πρέπει να μην είναι φθαρμένα, να έχουν ρωγμές, ή να ενισχύονται από τοποθετημένα ελάσματα (τσέρκια) ή και ξύλα (κλάπες). Επιπλέον, απαγορεύεται το στοκάρισμα και η βαφή τους.
4. Τα μαδέρια, τα οποία συνιστούν το δάπεδο ενός ικριώματος, πρέπει να τοποθετούνται κατά πλάτος, μέσω επαφής χωρίς κενά, με τρόπο ώστε να καλύπτεται όλο το άνοιγμα μεταξύ των στηριγμάτων. Επίσης, πρέπει να προσηλώνονται μεταξύ τους με τρόπο κατάλληλο ώστε να αποφεύγεται η ολίσθηση. Ακόμα, δεν πρέπει να εξέχουν του σημείου εδράσεως περισσότερο από 20 εκατοστά.
5. Το κενό που υπάρχει μεταξύ του οικοδομήματος και του δαπέδου του ικριώματος πρέπει να μην υπερβαίνει σε διάσταση τα 30 εκατοστά.
6. Τα δάπεδα των ικριωμάτων πρέπει να υπερβαίνουν το πέρας των τοίχων κατά 60 εκατοστά.
7. Στις γωνίες των οικοδομημάτων, όπου επιβάλλεται η προέκταση των δαπέδων εργασίας, πρέπει να τοποθετούνται δύο ορθοστάτες με κατεύθυνση προς τη διχοτόμο της γωνίας της οικοδομής. Οι ορθοστάτες πρέπει να συνδέονται μέσω δοκού και να χρησιμοποιούνται για την εδραίωση των δαπέδων εργασίας.
8. Στο εξωτερικό και εσωτερικό των δαπέδων εργασίας πρέπει να υπάρχει κράσπεδο από σανίδα πλάτους 15 εκατοστών. Σε ύψος 1 μέτρου από το δαπέδο εργασίας και στην εξωτερική πλευρά του ικριώματος πρέπει να τοποθετείται χειρολισθήρας αποτελούμενος από διπλοσανίδα. Επιπλέον, στο μεσοδιάστημα μεταξύ δαπέδου και χειρολισθήρα πρέπει να τοποθετείται κι άλλη σανίδα με κατεύθυνση παράλληλη προς τον χειρολισθήρα. Όλα τα παραπάνω πρέπει να στερεώνονται και στους ορθοστάτες στο εσωτερικό του ικριώματος.
9. Στα δάπεδα εργασίας πρέπει να τοποθετούνται φορτία ανάλογα με την αντοχή τους και με συνεχή επίβλεψη από τον εργολάβο.
10. Απαγορεύεται η τοποθέτηση φορητών κλιμάκων και άλλων μέσων (κάσες, καβαλέττα κ.α.), στα δάπεδα των ικριωμάτων.
11. Απαγορεύεται η εργασία περισσότερων των 2 προσώπων σε κάθε δάπεδο που βρίσκεται μεταξύ δύο διαδοχικών ορθοστατών.

Η Σύνδεση των Ικριωμάτων στην οικοδομή

Η ασφαλής χρήση του ικριώματος στην οικοδομή προϋποθέτει τη σύνδεση του μέσω κάθετων δοκών. Οι δοκοί, με τη σειρά τους, συνδέονται με τους ορθοστάτες του ικριώματος και εισέρχονται εντός της οικοδομής, μέσω υφιστάμενων ανοιγμάτων ή ανοιγμάτων που δημιουργούνται για αυτόν το σκοπό. Αυτός ο τρόπος εξασφαλίζει ότι, το ικρίωμα θα παραμείνει ακλόνητο καθ’όλη τη διάρκεια του έργου.

Σε περιπτώσεις οικοδομικών έργων που περιλαμβάνουν μικρές προσόψεις έως 16 μέτρα, οι ορθοστάτες ανά δάπεδο εργασίας πρέπει να είναι τουλάχιστον 4. Σε μεγαλύτερης έκτασης έργα, ο αριθμός αυτός θα αποφασιστεί από τον επιβλέπων μηχανικό.

Τι ορίζει η νομοθεσία για κάθε είδος ικριώματος

Σε αυτή την ενότητα περιλαμβάνονται ξεχωριστά οι όροι και οι προϋποθέσεις που ορίζει η ισχύουσα νομοθεσία για καθένα από τα είδη ικριωμάτων.

1. Σταθερά ξύλινα ικριώματα

• Τα υλικά κατασκευής πρέπει να είναι άριστης ποιότητας, ανθετικά και να συντηρούνται κατάλληλα. Το ξύλο κατασκευής πρέπει να είναι υγιές, μακρών ινών, εντελώς απαλλαγμένο από τον φλοιό και χωρίς ρωγμές ή αρμές (όσο αυτό είναι δυνατό).
• Απαγορεύεται η βαφή και το στοκάρισμα των χρησιμοποιουμένων ξύλων.
• Απαγορεύεται η χρήση καρφιών από χυτοσίδηρο για τη συναρμολόγηση του ικριώματος.
• Η ποιότητα και η ποσότητα των υλικών πρέπει να επιθεωρούνται πριν από κάθε συναρμολόγηση.
• Η αποθήκευση των υλικών του ικριώματος πρέπει να γίνεται χωριστά από τα υπόλοιπα υλικά της οικοδομής και η συντήρησή τους πρέπει να ανατίθεται σε έμπειρο τεχνίτη.
• Η κατασκευή και αποσύνθεση των ξυλίνων ικριωμάτων γίνεται μόνο από εξειδικευμένους τεχνίτες.

2. Σταθερά Μεταλλικά Ικριώματα

• Στα μεταλλικά ικριώματα, μόνο τα δάπεδα εργασίας μπορούν να αποτελούνται από ξύλινα μαδέρια, συνολικού πλάτους τουλάχιστον 60 εκατοστών.
• Τα μεταλλικά ικριώματα κατασκευάζονται από δύο σειρές ορθοστάτες (κολώνες) που είναι παράλληλες στους τοίχους της οικοδομής. Η απόσταση μεταξύ των ορθοστατών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1 μέτρο και 10 εκατοστά. Επιπλέον, η κοντινότερη προς τον τοίχο σειρά πρέπει να απέχει από αυτόν το πολύ 15 εκατοστά.
• Απαγορεύεται η στήριξη των ικριωμάτων σε εξωτερικούς τοίχους ή επισφαλή σημεία της οικοδομής (κορνίζες, κιγκλιδώματα) και η χρήση κάθετων δοκών για τη στήριξη δαπέδων εργασίας.
• Η σύνδεση των δύο παραλλήλων σειρών ορθοστατών γίνεται μεσω οριζόντιων μεταλλικών σωληνωτών στοιχείων ικανής αντοχής, στα οποία στηρίζονται και τα δάπεδα εργασίας.
• Τα ικριώματα πρέπει να έχουν χιαστί αντιανεμικούς συνδέσμους σε όλη την επιφάνεια τους.
• Τα ικριώματα πρέπει να διαθέτουν μεταλλικό χειρολισθήρα ύψους 1 μέτρου από το δάπεδο εργασίας καθώς και ράβδο μεσοδιαστήματος.
• Τα χρησιμοποιούμενα μεταλλικά ικριώματα συναρμολογούνται σύμφωνα με τις προδιαγραφές, οδηγίες και υποδείξεις του εργοστασίου κατασκευής τους.
• Οι τύποι των χρησιμοποιουμένων μεταλλικών ικριωμάτων πρέπει να πληρούν τους όρους προτύπων του Ελληνικού Οργανισμού Τυποποιήσεως (ΕΛ.Ο.Τ.).

3. Κινητά ικριώματα

• Τα καβαλέτα πρέπει να αποτελούνται από οριζόντια δοκό, τομής 0,08Χ0,08 μέτρων ή μεγαλύτερης ανάλογα του μήκους και του προβλεπόμενου φορτίου, που θα στηρίζεται σε δύο πλαγιοστάτες σε κάθε άκρο. Η σταθερότητα των πλαγιοστατών ανά δύο εξασφαλίζεται με τη χρήση πλαγιόξυλων, προσηλωμένων στη μέση της οριζοντίας δοκού και στα κάτω άκρα των πλαγιοστατών.
• Τα μαδέρια που αποτελούν το δάπεδο του κινητού ικριώματος δεν επιτρέπεται να εξέχουν από τα άκρα της οριζοντίας δοκού του καβαλέτου περισσότερο από 10 εκατοστά και λιγότερο από 5 εκατοστά. Επιπλέον, πρέπει να εξασφαλίζεται η σταθερότητά τους με τη χρήση κάθετων δοκών.
• Απαγορεύεται η στήριξη φορητών κλιμάκων ή άλλων πρόχειρων μέσων στα δάπεδα των κινητών ικριωμάτων.
• Η χρήση μηχανικών καβαλέτων είναι δυνατή εφ’ όσον μπορούν να ανυψώνται από 1 μέχρι 2 μέτρα, μέσω ενδεδειγμένου μηχανισμού που θα εξασφαλίζει την σταθερότητα της ανύψωσης μέσω καστάνιας.
• Ως κινητά ικριώματα μπορούν να χρησιμοποιούνται και μεταλλικά καβαλέτα επαρκούς αντοχής και ευσταθείας.

4. Κινητά μεταλλικά ικριώματα σε μορφή πύργων

• Πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε σταθερά, ανθεκτικά, επίπεδα και ομαλά δάπεδα.
• Κατά τη μετατόπισή τους, πρέπει να ωθούνται ή να σύρονται από τη βάση τους.
• Οι τροχοί τους πρέπει να συγκρατούνται με ασφάλεια από τους ορθοστάτες.
• Πρέπει να ασφαλίζονται έναντι της ανατροπής ή της τυχαίας μετατόπισής τους.
• Πρέπει να περιλαμβάνουν κλίμακα ασφαλώς προσδεδεμένη σε αυτά για την άνοδο στο δάπεδο εργασίας, το οποίο πρέπει να καλύπτει όλη την επιφάνεια κάτοψής τους.

5. Αναρτημένα Ικριώματα

• Ως αναρτημένα ικριώματα εννοούνται τα δάπεδα εργασίας διαστάσεων 4,00Χ0,70 μέτρα (διαστάσεις κάτοψης).
• Τα μαδέρια, οι δοκοί και εν γένει τα υλικά του αναρτημένου ικριώματος πρέπει να είναι επαρκούς αντοχής και καλής ποιότητας.
• Τα μαδέρια που αποτελούν το δάπεδο εργασίας πρέπει να τοποθετούνται με τρόπο ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία κενών.
• Τα δάπεδα εργασίας εφαρμόζονται σε ενιαίες δοκούς, που στηρίζονται σε μεταλλικά στηρίγματα και απέχουν έως 3,5 μέτρα. Το μήκος των προβόλων σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 50 εκατοστά.
• Τα αναρτημένα ικριώματα πρέπει να είναι εφοδιασμένα με χειρολισθήρα και σανίδα μεσοδιαστήματος και στις 3 εξωτερικές πλευρές. Επίσης, στην πλευρά του τοίχου πρέπει να υπάρχει χειρολισθήρας ύψους 70 εκατοστών.
• Όταν το αναρτημένο ικρίωμα είναι σε θέση εργασίας, το δάπεδο πρέπει να είναι απολύτως οριζόντιο.
• Τα αναρτημένα ικριώματα στηρίζονται σε τρία τουλάχιστον στηρίγματα, αναρτημένα με σχοινιά, συσρματόσχοινα ή αλυσίδες. Τα μέσα ανάρτησης πρέπει να προσαρμόζονται στα στηρίγματα.
• Η εξασφάλιση του δαπέδου εργασίας έναντι της ταλάντωσης, της οριζόντιας μετακίνησης ή της ανατροπής γίνεται μέσω ενός ή δύο τεντωμένων συρματόσχοινων τουλάχιστον Φ 1/2 και κρίκων.
• Απαγορεύεται η χρήση αναρτημένων ικριωμάτων που δεν κινούνται με μηχανικό μέσο.
• Απαγορεύεται η χρήση βαρούλκου που βρίσκεται εκτός του δαπέδου εργασίας.
• Η συναρμολόγηση και αποσυναρμολόγηση των αναρτημένων ικριωμάτων πρέπει να γίνεται με την επίβλεψη έμπειρου τεχνίτη.
• Οι χειρισμοί λειτουργίας των αναρτημένων ικριωμάτων πρέπει να ανατίθενται σε εξειδικευμένο τεχνίτη.
• Η στερέωση των δοκών ανάρτησης πρέπει να εξασφαλίζει σταθερή απόσταση του δαπέδου εργασίας από την πρόσοψη της οικοδομής, με ανώτατο όριο τα 10 εκατοστά.
• Τα σχοινιά ανάρτησης πρέπει να έχουν συντελεστή ασφάλειας 10.
• Τα συστήματα τροχαλιών πρέπει να στερεώνονται στα δάπεδα εργασίας μέσω ισχυρών μεταλλικών ταινιών, οι οποίες διέρχονται και από το δάπεδο εργασίας.